I. Khái niệm

Kiểm thử phần mềm là một quá trình thực hiện các hoạt động nhằm đánh giá chất lượng của phần mềm và xác định xem phần mềm đó có đáp ứng được các yêu cầu đặt ra hay không. Nói cách khác, kiểm thử phần mềm giúp đảm bảo rằng phần mềm hoạt động đúng như mong muốn, không có lỗi và đáp ứng được nhu cầu của người dùng. Quá trình này có thể bao gồm nhiều phương pháp và công cụ khác nhau, từ kiểm thử thủ công đến kiểm thử tự động và kiểm thử liên tục trong quá trình phát triển phần mềm. Mục tiêu cuối cùng của kiểm thử phần mềm là cung cấp một sản phẩm chất lượng và đáng tin cậy cho người dùng cuối.

II. Lợi ích của kiểm thử phần mềm

Kiểm thử phần mềm mang lại nhiều lợi ích cho cả doanh nghiệp và người dùng. Dưới đây là một số lợi ích chính:

Đối với doanh nghiệp:

• Phát hiện lỗi sớm: Việc phát hiện lỗi càng sớm càng tốt sẽ giúp tiết kiệm chi phí sửa lỗi và nâng cao chất lượng phần mềm. Theo một nghiên cứu của Gartner [đã xoá URL không hợp lệ], việc phát hiện lỗi trong giai đoạn đầu của quá trình phát triển có thể giúp tiết kiệm chi phí lên đến 10 lần so với việc phát hiện lỗi sau khi phần mềm đã được phát hành.
• Tăng cường sự hài lòng của khách hàng: Khách hàng sẽ hài lòng hơn với phần mềm nếu nó không có lỗi và đáp ứng được nhu cầu của họ. Một nghiên cứu của Forrester Research [đã xoá URL không hợp lệ] cho thấy rằng các công ty có chương trình kiểm thử phần mềm hiệu quả có tỷ lệ giữ chân khách hàng cao hơn 20%.
• Giảm thiểu rủi ro: Kiểm thử phần mềm giúp giảm thiểu rủi ro thất bại của dự án phần mềm. Theo một nghiên cứu của Standish Group [đã xoá URL không hợp lệ], 31% các dự án phần mềm thất bại do lỗi phần mềm. Kiểm thử phần mềm có thể giúp giảm thiểu rủi ro này và đảm bảo rằng dự án phần mềm thành công.
• Nâng cao danh tiếng của doanh nghiệp: Doanh nghiệp sẽ có uy tín hơn nếu họ cung cấp các sản phẩm phần mềm chất lượng cao. Một nghiên cứu của PwC [đã xoá URL không hợp lệ] cho thấy rằng các công ty có uy tín tốt hơn về chất lượng phần mềm có nhiều khả năng thu hút được khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện tại hơn.

Đối với người dùng:

• Phần mềm chất lượng cao: Kiểm thử phần mềm giúp đảm bảo rằng phần mềm chất lượng cao, không có lỗi và đáp ứng được nhu cầu của người dùng. Người dùng sẽ có trải nghiệm tốt hơn khi sử dụng phần mềm chất lượng cao.
• Phần mềm an toàn: Kiểm thử phần mềm giúp đảm bảo rằng phần mềm an toàn, không có lỗ hổng bảo mật. Người dùng sẽ yên tâm hơn khi sử dụng phần mềm an toàn.
• Phần mềm dễ sử dụng: Kiểm thử phần mềm giúp đảm bảo rằng phần mềm dễ sử dụng, người dùng có thể dễ dàng học cách sử dụng phần mềm. Người dùng sẽ tiết kiệm thời gian và công sức khi sử dụng phần mềm dễ sử dụng.

III. Các vai trò trong kiểm thử phần mềm

Người kiểm thử phần mềm thường là các chuyên gia kiểm thử phần mềm, được gọi là các kỹ sư kiểm thử phần mềm hoặc nhóm kiểm thử phần mềm. Công việc của họ là thử nghiệm và đánh giá các tính năng, chức năng và hiệu suất của phần mềm để đảm bảo rằng nó đáp ứng được các yêu cầu và chất lượng mong đợi trước khi được phát hành cho người dùng cuối.

1, Các vai trò trong nhóm kiểm thử phần mềm có thể bao gồm:

• Kỹ sư kiểm thử phần mềm (Software Test Engineer): Chịu trách nhiệm thực hiện các hoạt động kiểm thử phần mềm, bao gồm viết kịch bản kiểm thử, thực hiện các ca kiểm thử, ghi lại và báo cáo kết quả.
• Kiểm thử viên thủ công (Manual Tester): Thực hiện kiểm thử bằng cách thủ công, điều này bao gồm việc kiểm tra từng tính năng và chức năng của phần mềm một cách chi tiết.
• Kỹ sư kiểm thử tự động (Automation Test Engineer): Phát triển và triển khai các kịch bản kiểm thử tự động để tự động hóa các quy trình kiểm thử, giúp tăng tốc độ và hiệu quả của quá trình kiểm thử.
• Business Tester: Người kiểm thử sử dụng và kiểm tra xem có sự xuất hiện của lỗi tiềm ẩn hoặc vấn đề liên quan đến trải nghiệm người dùng.

2, Trách nhiệm của kiểm thử phần mềm:

• Xem xét các tài liệu do bên khách hàng cung cấp. Đồng thời cũng cần phải biết đánh giá tổng quan về ứng dụng sắp kiểm thử.
• Người kiểm thử phần mềm cần biết lên các kịch bản kiểm thử. Và thực hiện các bài kiểm tra về khả năng sử dụng phần mềm.
• Phân tích các kết quả tìm thấy trong khi trải qua các vòng lặp kiểm thử. Các lỗi được tìm thấy ở đơn vị nào, vị trí và chức năng nào trong phần mềm.
• Chuẩn bị và lên các báo cáo liên quan đến lỗi, cơ sở dữ liệu và khả năng sử dụng lại các đoạn mã trong quá trình sửa lỗi.
• Trao đổi với khách hàng để khách hàng hiểu hơn về tình hình của phần mềm, nên khắc phục và bổ sung những gì để phần mềm hoàn chỉnh hơn.
• Tham gia đánh giá phần mềm cùng với bên thiết kế và lập trình để tạo ra một sản phẩm có giá trị khi đến tay người dùng.

IV. Các loại kiểm thử phần mềm phổ biến

Để đảm bảo chất lượng phần mềm, có rất nhiều loại kiểm thử khác nhau được sử dụng, mỗi loại có mục đích và phạm vi riêng. Dưới đây là một số loại kiểm thử phần mềm phổ biến nhất:

1. Kiểm thử chức năng (Functional Testing):

• Kiểm tra xem phần mềm có thực hiện đúng các chức năng theo yêu cầu hay không.
• Thường được thực hiện bằng cách viết và thực thi các trường hợp kiểm thử thủ công hoặc tự động.
• Bao gồm các kỹ thuật kiểm thử như kiểm thử hộp đen, kiểm thử hộp trắng, kiểm thử hồi quy, v.v.

2. Kiểm thử phi chức năng (Non-functional Testing):

Kiểm tra các thuộc tính phi chức năng của phần mềm như hiệu suất, bảo mật, khả năng sử dụng, v.v.

Bao gồm các loại test như:

• Kiểm thử hiệu suất (Performance Testing): Đo lường thời gian phản hồi, thông lượng và khả năng mở rộng của phần mềm.
• Kiểm thử bảo mật (Security Testing): Xác định và sửa chữa các lỗ hổng bảo mật trong phần mềm.
• Kiểm thử khả năng sử dụng (Usability Testing): Đảm bảo phần mềm dễ sử dụng và hiểu cho người dùng
• Kiểm thử khả năng tương thích (Compatibility Testing): Đảm bảo phần mềm hoạt động chính xác trên các nền tảng và trình duyệt khác nhau

3. Kiểm thử cấu trúc (Structural Testing):

• Kiểm tra cấu trúc bên trong của phần mềm để xác định lỗi và rủi ro tiềm ẩn.
• Thường được thực hiện bằng cách sử dụng các kỹ thuật kiểm thử như kiểm thử bao phủ mã, kiểm thử đơn vị, kiểm thử tích hợp, v.v.

4. Kiểm thử thay đổi (Change-related Testing):

• Kiểm tra xem các thay đổi được thực hiện đối với phần mềm có ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng hay hiệu suất hiện có hay không.
• Thường được thực hiện sau khi có thay đổi trong mã nguồn, chẳng hạn như sửa lỗi hoặc bổ sung tính năng mới.
• Bao gồm các loại test như kiểm thử hồi quy, kiểm thử khói, v.v.

Ngoài ra, còn có một số loại test khác như:

• Kiểm thử khám phá (Exploratory Testing): Kiểm thử phần mềm một cách tự do và không chính thức để tìm ra lỗi và rủi ro tiềm ẩn.
• Kiểm thử dựa trên rủi ro (Risk-based Testing): Tập trung vào việc kiểm thử các phần mềm có rủi ro cao nhất.
• Kiểm thử chấp nhận (Acceptance Testing): Xác nhận xem phần mềm có đáp ứng các yêu cầu của người dùng hay không.

Loại test cụ thể được sử dụng sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại dự án, yêu cầu kiểm thử, ngân sách và thời gian. Việc kết hợp nhiều loại test khác nhau có thể giúp nâng cao hiệu quả và độ bao phủ của hoạt động kiểm thử, góp phần tạo ra sản phẩm chất lượng cao hơn.

Bên cạnh các loại kiểm thử được liệt kê ở trên, còn có một số loại kiểm thử chuyên biệt khác như:

• Kiểm thử giao diện người dùng (UI Testing): Kiểm tra giao diện người dùng của phần mềm để đảm bảo dễ sử dụng và trực quan.
• Kiểm thử khả năng truy cập (Accessibility Testing): Đảm bảo rằng phần mềm có thể truy cập được bởi mọi người, bao gồm cả người khuyết tật.
• Kiểm thử hiệu năng (Performance Testing): Đo lường thời gian phản hồi, thông lượng và khả năng mở rộng của phần mềm.
• Kiểm thử bảo mật (Security Testing): Xác định và sửa chữa các lỗ hổng bảo mật trong phần mềm.
• Kiểm thử khả năng tương thích (Compatibility Testing): Đảm bảo phần mềm hoạt động chính xác trên các nền tảng và trình duyệt khác nhau.

Việc lựa chọn loại kiểm thử phù hợp cho dự án của bạn sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mục tiêu kiểm thử, ngân sách và thời gian.

V. Học gì để làm Tester (Kiểm thử phần mềm)

Có nhiều nơi để bạn học & trở thành tester, bao có thể tham khảo dưới đây:

1. Trường đại học và cao đẳng:

• Một số trường đại học và cao đẳng có đào tạo chuyên ngành Kiểm thử phần mềm, ví dụ như:
  • Đại học Bách khoa Hà Nội: https://hust.edu.vn/
  • Đại học FPT: https://daihoc.fpt.edu.vn/
  • Đại học RMIT Việt Nam: https://www.rmit.edu.vn/
• Việc học tester tại trường đại học và cao đẳng sẽ giúp bạn có nền tảng kiến thức vững chắc về khoa học máy tính, lập trình và kiểm thử phần mềm. Bạn cũng có cơ hội được thực hành thực tế qua các dự án và bài tập.

2. Trung tâm đào tạo:

• Có rất nhiều trung tâm đào tạo chuyên về kiểm thử phần mềm, ví dụ như:
  • CodeGym: https://codegym.vn/
  • FPT Software Academy: https://fsoft-academy.edu.vn/
• Việc học tester tại trung tâm đào tạo thường tập trung vào kỹ năng thực tế và giúp bạn nhanh chóng có thể đi làm. Các trung tâm đào tạo thường có đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm và chương trình đào tạo được cập nhật liên tục theo nhu cầu thị trường.

3. Tự học:

• Bạn cũng có thể tự học tester bằng cách đọc sách, tài liệu, tham gia các cộng đồng tester online, v.v.
• Ưu điểm của việc tự học là bạn có thể chủ động lựa chọn nội dung và phương pháp học tập phù hợp với bản thân. Tuy nhiên, bạn cần có khả năng tự học tốt và có nguồn lực tài liệu phong phú.

4. Học online:

• Bạn cũng có thể học tester online thông qua các khóa học trên các nền tảng như Udemy, Coursera, Edx, v.v.
• Ưu điểm của việc học online là bạn có thể học mọi lúc mọi nơi, linh hoạt về thời gian và chi phí. Tuy nhiên, bạn cần có tính tự giác cao để học hiệu quả. Tại Scrumpass, chúng tôi cung cấp chứng chỉ về ngành tester như ISTQB, giúp bạn nâng cao kiến thức hiệu quả tại nhà mà không cần đi đâu xa.

Ngoài ra, bạn cũng nên tham khảo ý kiến của những người đi trước để có thêm thông tin và lựa chọn nơi học phù hợp nhất.

VI. Tham khảo khóa học ISTQB tại Scrumpass

Khóa học tại ScrumPass cung cấp cho bạn bộ đề thi trực tuyến cho chứng chỉ ISTQB, cho phép bạn ôn tập và chuẩn bị một cách toàn diện. Bạn sẽ có cơ hội làm quen với cấu trúc và loại câu hỏi bạn sẽ gặp trong bài thi thực tế. Điều này giúp bạn tự tin hơn khi đối mặt với kỳ thi chứng chỉ.

Không chỉ vậy, ScrumPass còn cung cấp hướng dẫn và tài liệu ôn tập chi tiết, giúp bạn hiểu rõ hơn về các khái niệm và quy tắc quan trọng của Scrum và vai trò của Tester. Bạn sẽ được học cách áp dụng Scrum trong thực tế và làm việc với các tình huống phức tạp.

Với công cụ luyện đề thi tại ScrumPass, bạn có thể học tập theo lịch của riêng mình và ôn tập mọi lúc, mọi nơi. Điều này giúp bạn tận dụng thời gian một cách hiệu quả và nhanh chóng đạt được chứng chỉ ISTQB mà bạn mơ ước.

Hãy bắt đầu hành trình của bạn và đạt được những mục tiêu mới với khóa học tại Scrumpass. Chúng tôi tin rằng bạn có khả năng làm được điều này trong vòng 2-4 tuần.
Nếu cần thêm thông tin, xin đừng ngại ngần liên hệ chúng tôi tại:
Fanpage: https://www.facebook.com/scrumpassvn
Group cộng đồng học tập:https://www.facebook.com/groups/270691597973187
Trang chủ Scrumpass: https://scrumpass.com/